Mạng xã hội có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên?

Mạng xã hội là ứng dụng không hề xa lạ với chúng ta. Ngoài những giá trị tích cực thì những rủi ro sinh ra từ đây cũng không hề nhỏ. Hãy cùng tìm hiểu sự ảnh hưởng của mạng xã hội đến sức khỏe tâm thần của thanh niên và hạnh phúc của giới trẻ.

Theo Học viện Tâm thần Trẻ em & Vị thành niên Hoa Kỳ, 90% thanh thiếu niên Hoa Kỳ ở độ tuổi 13–17 đã sử dụng hoặc sử dụng thường xuyên mạng xã hội.

Theo dữ liệu năm 2020 từ Statista, 63% phụ huynh Hoa Kỳ báo cáo rằng con cái họ sử dụng mạng xã hội nhiều hơn so với trước đại dịch.

Sự gia tăng số lượng giới trẻ sử dụng mạng xã hội làm cho các mối lo ngại về sức khỏe tâm thần cũng gia tăng theo. Nhiều chuyên gia y tế cũng đang xếp tác hại của mạng xã hội vào cùng loại với đại dịch.

Theo Tổ chức Sức khỏe Tâm thần Hoa Kỳ (MHA), số thanh thiếu niên trải qua giai đoạn trầm cảm nghiêm trọng vào năm 2021 đã tăng 206.000 ca so với năm trước.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), số ca cố gắng tự tử ở thanh thiếu niên Hoa Kỳ đã tăng 31% từ năm 2019 đến năm 2020 và số lần đến khoa cấp cứu vì nghi ngờ có ý định tự tử vào năm 2021 ở các bé gái ở độ tuổi 12–17 cao hơn 51% so với trong cùng kỳ năm 2019.

Việc sử dụng mạng xã hội đã tăng lên trong thời kỳ đại dịch đối với nhiều người trẻ tuổi. Trong nhiều trường hợp, nó trở thành phương thức kết nối xã hội chính cho thanh thiếu niên khi họ không thể giao tiếp với bạn bè của mình. Hay nói cách khác thì mạng xã hội đang giúp những người trẻ tuổi kết nối họ với các nhóm xã hội ngoài đời thực trong thời gian bị cô lập. Đây là một lợi ích lớn vì sự cô lập có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, cảm xúc và thể chất.

Theo một nghiên cứu năm 2017 đã cho thấy mối liên hệ giữa tình huống giãn cách xã hội và sự cô đơn, đây là cảm xúc được cho là có mối tương quan tiêu cực với kết quả sức khỏe tim mạch và tâm thần. Trong thời kỳ đại dịch, mạng xã hội trở thành một huyết mạch tinh thần và cảm xúc vì đã hỗ trợ giới trẻ được kết nối với nhau. Ngoài ra, mạng xã hội còn mang lại những lợi ích khác như:

• Hỗ trợ kết nối với những người có cùng sở thích
• Hỗ trợ tìm hiểu về các chủ đề và sở thích mới
• Góp phần xây dựng bản sắc
• Khuyến khích sự tham gia trong xã hội
• Hỗ trợ bạn tìm hiểu về người khác

Mặc dù mạng xã hội có thể giúp xóa bỏ cảm giác bị cô lập đối với nhiều người trẻ tuổi. Nhưng việc gia tăng sử dụng mạng xã hội hoặc bị nghiện mạng xã hội cũng có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần của giới trẻ. Các bằng chứng đã cho thấy mạng xã hội có thể có tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần ngay cả trước khi xảy ra đại dịch.

Một nghiên cứu năm 2015 ở trẻ em nước Anh cho thấy nếu các em sử dụng các trang mạng xã hội từ 3 giờ trở lên trong một ngày học thì nguy cơ mắc bệnh tâm thần tăng lên rất cao.

Các nghiên cứu được thực hiện trong đại dịch cũng cho thấy những kết quả đáng kinh ngạc. Một nghiên cứu năm 2020 đã phân tích 86.581.237 bài đăng trên Twitter bằng tiếng Anh cho thấy rằng có sự gia tăng đáng kể trong việc sử dụng mạng xã hội khi các quy định giãn cách xã hội có hiệu lực. Đây được coi là phương thức đối phó với cảm giác bị cô lập. Mặc dù mọi người có thể với lấy điện thoại để đối phó với cảm giác tiêu cực trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng lưu ý rằng việc sử dụng mạng xã hội có thể làm tăng cảm giác tiêu cực trong thời gian dài. Trên thực tế, mạng xã hội mang lại lợi ích hay có hại còn phụ thuộc vào cách nó được sử dụng và mức độ sử dụng.

Một cuộc khảo sát trực tuyến xuyên quốc gia năm 2022 tại Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Úc và Na Uy cho thấy, việc sử dụng mạng xã hội để giải trí hoặc để giảm bớt sự cô đơn trong thời kỳ đại dịch có liên quan đến sự giảm sút về sức khỏe tâm thần. Tuy nhiên, sử dụng mạng xã hội với mục đích để liên lạc cá nhân và duy trì các mối quan hệ thì có tác dụng thúc đẩy sức khỏe tâm thần được tốt hơn.

Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy rằng nếu dành quá nhiều thời gian để sử dụng mạng xã hội trong một ngày thì có thể làm suy giảm sức khỏe tâm thần.

Nghiên cứu cũng cho thấy rằng số lượng người sử dụng các trang mạng xã hội ngày càng tăng lên và nếu nó được sử dụng với mức độ thường xuyên thì mạng xã hội thực sự có thể làm cho vấn đề sức khỏe tâm thần trở nên xấu hơn. Ngoài ra, sử dụng mạng xã hội cũng đồng nghĩa với sự đối mặt với nhiều rủi ro như:

• Nỗi sợ bị bỏ lỡ
• Tiếp cận với nội dung không phù hợp.
• Tiếp cận các thông tin không chính xác
• Tiếp xúc với những kẻ săn mồi trực tuyến
• Tiếp xúc với các hình thức bạo lực trên mạng
• Phương tiện truyền thông xã hội cũng có thể dẫn đến cảm giác áp lực và phải thể hiện một phiên bản hoàn hảo của chính người sử dụng.

Thanh thiếu niên có thể cảm thấy cần phải cạnh tranh với bạn bè đồng trang lứa và tạo ra một phiên bản cho phép họ được coi là nổi tiếng. Để làm được điều này, họ có thể quá tập trung vào vẻ ngoài và cách ăn mặc của mình, đồng thời lo lắng về việc thể hiện bản thân theo một cách nhất định.

Một cuộc khảo sát của ExpressVPN với 1.500 người Mỹ cho thấy 86% những người trong độ tuổi từ 16 đến 24 cho biết mạng xã hội tác động tiêu cực trực tiếp đến hạnh phúc của họ, 85 % số người tham gia khảo sát cảm thấy mạng xã hội có tác động tiêu cực đến lòng tự trọng, đến hình ảnh bản thân của họ, 83 % người cho rằng mạng xã hội làm gia tăng lo lắng, 81 % cho rằng nó làm gia tăng sự cô đơn và 79 % cho rằng nó làm gia tăng trầm cảm.

Sau khoảng thời gian bị cô lập do đại dịch, việc sử dụng mạng xã hội đã đạt đến mức cao nhất ở giới trẻ. Đối với hầu hết thanh thiếu niên, mạng xã hội đã trở thành một phần thiết yếu của cuộc sống. Nhiều người cảm thấy khó duy trì tình bạn và giao tiếp với bạn bè nếu không có mạng xã hội.

Mặc dù từ bỏ mạng xã hội mãi mãi có thể là điều không thực tế đối với một số người, nhưng bạn có thể khuyến khích những người trẻ tuổi xây dựng lối sống cân bằng với điện thoại và với việc sử dụng mạng xã hội.

Thông qua trò chuyện cha mẹ có thể giúp con cái của mình hiểu được cả những lợi ích và rủi ro tiềm tàng của việc sử dụng mạng xã hội. Ngoài ra, trao đổi với con cái về ảo tưởng của mạng xã hội cũng có vai trò rất quan trọng để giới trẻ có thể hiểu rõ bản chất của mạng xã hội.

Phần lớn những gì được đăng trên mạng xã hội đều được tuyển chọn và không phản ánh chính xác thực tế. Điều này có thể làm giảm nỗi sợ bị bỏ lỡ và giảm áp lực phải tạo ra một hình ảnh hoàn hảo cho chính con của các bạn.

Cuối cùng, điều quan trọng đối với những người trẻ tuổi là tìm được sự cân bằng giữa thế giới ảo và thế giới thực tại. Điều này có thể có nghĩa là chúng ta phải điều chỉnh một số thói quen đã hình thành trong đại dịch bằng cách như giúp những người trẻ tuổi dành thời gian để tập thể dục và hít thở không khí trong lành. Khuyến khích trẻ em và thanh thiếu niên tham gia vào các hoạt động chung với gia đình và bạn bè trong thế giới thực, như đi xem phim, đi chơi trong công viên địa phương hoặc thậm chí gọi điện video cho bạn bè và gia đình ở xa.

Để tránh những tác hại mà mạng xã hội mang lại, bạn có thể thực hiện quản lý việc sử dụng phương tiện truyền thông xã hội của gia đình để có thể giúp con cái tạo ra một lối sống cân bằng bằng cách giám sát việc sử dụng mạng xã hội và đặt ra các giới hạn thực tế về khung thời gian truy cập vào các trang mạng xã hội.

Bên cạnh đó thay vì lướt mạng vào lúc thức dậy và trước khi đi ngủ, hãy đặt khoảng thời gian vào buổi sáng và buổi tối không sử dụng điện thoại. Giờ thức dậy đầu tiên có thể thiết lập giai điệu cho phần còn lại của cả ngày. Giờ cuối cùng trước khi ngủ là thời điểm hoàn hảo để thư giãn trước khi đi ngủ.

Mặc dù mạng xã hội có thể mang lại lợi ích cho bạn trong thời gian giãn cách xã hội, nhưng nó cũng có những nhược điểm đáng chú ý. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể tận hưởng mặt tích cực của mạng xã hội khi tự phản ánh trung thực và quản lý có trách nhiệm đối với bản thân về việc sử dụng mạng xã hội. Hãy tận dụng các lợi thế và giảm thiểu các rủi ro mà mạng xã hội mang lại theo cách tập trung vào mục đích kết nối của mạng xã hội.